初心者でもひと目でわかるように、論理演算子(and / or / not)を図解つきでまとめた表を紹介します。
1. and(〜かつ〜)
イメージ図
[ 条件A ]───OK?
\
\ 両方OKなら True
/
[ 条件B ]───OK?
ルール
- A も B も True → True
- どちらか一つでも False がある → False
真理値表
| A | B | A and B |
|---|---|---|
| True | True | True |
| True | False | False |
| False | True | False |
| False | False | False |
2. or(〜または〜)
イメージ図
条件A が True?──┐
├→ True(どちらか1つでもOK)
条件B が True?──┘
ルール
- どちらか一つでも True → True
- 両方 False → False
真理値表
| A | B | A or B |
|---|---|---|
| True | True | True |
| True | False | True |
| False | True | True |
| False | False | False |
3. not(〜ではない)
イメージ図
条件A → ひっくり返す → 結果
ルール
- True → False
- False → True
真理値表(1 つだけ)
| A | not A |
|---|---|
| True | False |
| False | True |
3つをまとめた “超わかりやすい図”
┌─────────────────────────────────────────┐
│ and …… 「A も B も」両方OKなら True │
│ (厳しい条件) │ │ ●● → OK │
│ ●× → NG │
│ ×● → NG │
│ ×× → NG │
│ │
│ or …… 「A または B」どちらか1つOKなら True │
│ (ゆるめの条件) │
│ ●● → OK │
│ ●× → OK │
│ ×● → OK │
│ ×× → NG │
│ │
│ not …… True / False をひっくり返す(反転) │
└─────────────────────────────────────────┘
※ ●=True、×=False
例題つきで理解を定着させる!
例題 1
「年齢が20歳以上 or 学生なら、割引対象にする」
age = 18
is_student = True
if (age >= 20) or (is_student == True):
print("割引の対象です")
else:
print("対象外です")
Python→ is_student が True なので割引OK。
例題 2
「点数が 80 点以上 and 合格フラグが ON」
score = 90
flag = True
if (score >= 80) and (flag == True):
print("合格です")
Python例題 3
「not を使って ‘空ではない’ をチェック」
name = ""
if not (name == ""):
print("入力があります")
else:
print("空です")
Python

